Steeds meer toepassingen van AI zichtbaar in het dagelijkse leven
In vrijwel elke Nederlandse gemeente is kunstmatige intelligentie (AI) stilletjes doorgedrongen in alledaagse diensten en routines. Van burgercontact bij de gemeente tot de werkwijze van lokale ondernemers en scholen AI speelt steeds vaker een onzichtbare maar invloedrijke rol. Wat betekent deze ontwikkeling concreet voor inwoners en instellingen?
Gemeentelijke dienstverlening steeds slimmer
Steeds meer gemeenten experimenteren met AI‐applicaties om intern te werken en het contact met inwoners te verbeteren. Zo worden chatbots op gemeentelijke websites ingezet om veelgestelde vragen automatisch te beantwoorden. Ook beeldherkenning wordt getest om meldingen in de openbare ruimte sneller en betrouwbaarder te classificeren. Hoewel Nederland nog geen landelijke inventarisatie kent, blijkt uit onderzoek van consultancybureau Berenschot en Waag dat AI sterk in opkomst is binnen organisaties, maar verantwoordelijkheid en digitale veiligheid nog onvoldoende geborgd zijn.
AI ondersteunt lokale ondernemers én scholen
Ook in het bedrijfsleven en onderwijs speelt AI een groeiende rol. Volgens de AI‑monitor van het CBS gebruikte in 2024 22,7 % van de Nederlandse bedrijven met 10 of meer personen minstens één AI‑technologie dat is een stijging van bijna 9 procentpunt ten opzichte van 2023. Text mining en natural language generation (zoals ChatGPT‐achtige taalmodellen) namen daarbij spectaculair toe: respectievelijk een factor 2,5 en 3 maal vaker toegepast dan een jaar eerder.
Bijna alle leerlingen gebruiken dergelijke generatieve AI-tools om teksten te schrijven of stof uit te leggen. Lokale ondernemers passen ze toe voor marketing, klantcommunicatie en tijdswinst. Deze ontwikkelingen zijn in veel gemeenten zichtbaar: van digitale starters tot zelfstandige zzp’ers, AI biedt concrete toegevoegde waarde.
Publiek vertrouwen en zorgen over AI‐gebruik
Hoewel het gebruik groeit, is het vertrouwen in AI in Nederland bescheiden. Een recente nationale studie van KPMG toont aan dat slechts 33 % van de Nederlanders AI vertrouwt dit ligt aanzienlijk lager dan het wereldwijde gemiddelde van 46 %. Tegelijk vindt 76 % wetgeving rondom AI noodzakelijk, en 85 % roept op tot actie tegen door AI geproduceerde desinformatie. Maar liefst 89 % is zich niet bewust van bestaande regelgeving in Nederland.
Die combinatie van groeiend gebruik en lage bekendheid schept een spanningsveld waar gemeenten als lokaal aanspreekpunt een rol kunnen spelen. Inwoners zijn gebaat bij heldere informatie over wat AI doet, hoe privacy wordt gewaarborgd en wie verantwoordelijk is voor automatische beslissingen.
Slot AI is allang geen toekomstmuziek meer; het raakt het dagelijks leven van gemeenten op kleinschalige én structurele wijze. Bedrijven, scholen en overheidsdiensten zetten AI steeds vaker in terwijl het maatschappelijk debat en vertrouwen achterlopen. Voor wie zich wil verdiepen of op de hoogte blijven van lokaal AI‑gebruik: bezoek de gemeentelijke website of informatiepagina van de plaatselijke bibliotheek. De gemeente kan zo bijdragen aan bewustwording, zodat inwoners beter begrijpen wat AI betekent voor hun leven en werk.
